- آیا کودکان کلید خاموش دارن؟
- چه راهی برای اینکه بچه‌ها به‌راحتی بخوابن وجود داره؟
- چطور بچه‌ها رو عادت بدیم که بتونن تنهایی بخوابن؟
احتمالاً شما هم با این چالش مواجه شدید که:
خوابیدن کودکمون یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های زندگی ما شده، اون به‌هیچ‌وجه حاضر نیست که تنها بخوابه. همیشه خیلی سخت به رخت خواب میره و تا آخرین لحظات بازی و شلوغ‌کاری میکنه انگار که اصلاً به خوابیدن علاقه‌ای نداره.
آیا کودکان کلید خاموش دارن؟
. به نظر می‌رسه کودکان نوپا کلید خاموش ندارن. بیشتر اوقات، زمانی که خسته‌ان، مانند اسباب‌بازی‌هایی که خراب‌شده‌ان و صداشون قطع نمیشه، میشن و دائماً شلوغ می‌کنن تا وقتی‌که از کار بیفتن.
کودکان نوپا برای مواجه شدن با چالش‌های رشدی که زندگی اون‌ها رو پر میکنه، از کنترل خلق‌وخوی خود در زمین‌بازی گرفته تا حفظ عملکردهای بدنی شون، به خواب کافی نیاز دارن ، تا این حد که اگر کودک نوپا خوب استراحت کرده باشه استرس کمتری رو برای خداحافظی با مامان و باباش تجربه میکنه و بهتر میتونه اون رو مدیریت کنه.
. اما یک خبر بد وجود داره اون هم اینکه به نظر می‌رسه بعضی از بچه‌ها خواب‌آلود به دنیا میان و بعضیاشون نه. مطمئناً بعضی از بی‌خوابی‌ها تحت تأثیر عوامل محیطی هستش و اما امکان داره که برخی از اون‌ها هم ذاتی باشن.
. و حالا خبر خوب این که خوابیدن یک عادته و همه بچه‌ها می‌تونن اون رو یاد بگیرن. درسته که بعضی از بچه‌ها سخت‌تر می‌خوابن و ممکنه که خیلی طول بکشه تا این عادت برای اون‌ها ایجاد شه، اما در نهایت همشون به تنهایی می‌خوابن.
راهکارهایی که کمک میکنه فرزندتون به‌تنهایی و به‌راحتی بخوابه.
1. برنامه شبانه رو دنبال کنین.
هدف شما از دنبال کردن یک برنامه شبانه انتقال احساس آرامش و امنیت به فرزندتون هستش. ممکنه فرزندتون دربرابر برنامه شبانه مقاومت کنه، به هیچ وجه به فرزندتون سخت نگیرید. شما میتونین یه ساعت برای فرزندتون بسازین که تمام مراحل قبل از خواب رو با عکس خودش نشون بده و در حین انجام برنامه به‌عکس اشاره‌کنین. به این شکل فرزندتون کم کم به این برنامه شبانه عادت میکنه.
یک برنامه معمول و موثر میتونه به این شکل باشه:
1.شام
2.حمام
3.داستان
4.بوسیدن فرزندتون
5. گذاشتن حیوان با عروسک خواب در رخت‌خواب فرزندتون
6. دعا و خاموش کردن چراغ‌ها
حواستون باشه که خواب رو به کاری بیش‌ازحد پیچیده تبدیل نکنین، نباید این برنامه زمان زیادی از شما بگیره چون قراره هر شب اون رو انجام بدین.
2. به فرزندتون کمک کنین تا «ساعت بیولوژیکی» خودش رو تنظیم کنه.
. کودکان نوپا هر شب به زمان مشخصی برای رفتن به تخت خواب نیاز دارن و زمانی که وقت خوابشون میشه علائم خواب‌آلودگی اون‌ها کاملا مشخص میشه.
خوبه که کودکان نوپا بین ساعت 6:30 تا 7:30 بعدازظهر بخوابن، شما فکر می‌کنین دیرتر خوابیدن به فرزندتون کمک میکنه که راحت‌تر بخوابه، اما باید اینو بدونین که او هرچی بیشتر بیدار بمونه، بیش‌ازحد خسته میشه و هورمون‌های استرس مثل آدرنالین و کورتیزول اون رو تحریک میکنه تا بیشتر بیدار بمونه.
سعی کنین یک ساعت قبل نور رو کم کنین و برنامه پیش از خواب رو انجام بدین تا فرزندتون بدونه که زمان خواب فرا رسیده به این شکل اون راحت‌تر می‌خوابه.
3. یک فضای دنج برای خواب فرزندتون آماده کنین.
همه کودکان چرخه‌های خواب عادی رو پشت سر می‌گذارن که در اون کمی از خواب بیدار میشن و دوباره به خواب عمیق فرو میرن. سعی کنین فضای خواب فرزندتون رو در دنج‌ترین حالت آماده کنین تا در اون دوره‌های بیداری کوتاه ، به طور کامل بیدار نشه. برحسب شناختی که از فرزندتون دارین میتونین از دستگاه نویز سفید هم استفاده کنین.
4. پیش از خواب یک میان وعده سبک به فرزندتون بدین.
. بسیاری از کودکان نوپا زمان جهش رشد به یک میان وعده قبل از خواب نیاز دارن تا اون‌ها رو در طول شب سیر نگه داره. شیر گرم، یک تکه گوشت، یک تکه نان، یا خوراکی‌های دیگه‌ای که آرام‌بخش و بدون شکر هستن برای پیش از خواب مناسبن.
اگر که بتونین میان وعده فرزندتون رو توی اتاق خودش بهش بدین و همزمان یک داستان برای اون بخوانین ،عالی میشه.
. اگر فرزندتون هنوز برای خوابیدن دنبال شما می‌گرده یا با شیر خوردن می‌خوابه، باید این ارتباط رو قطع کنین، به‌طوری‌که اگر نیمه شب از خواب بیدار شد بتونه دوباره خودش رو بخوابونه. او هنوز هم میتونه قبل از خواب شیر بخوره، اما باید بعد از اون دندان‌هاش رو مسواک بزنه و بدون ایمکه چیزی در دهانش باشه بخوابه.
5. چرت زدن رو کنار نگذارین.
هر بچه‌ای عادات خواب مخصوص به خودش رو داره، اما بیشتر بچه‌ها تا سن 3 سالگی آماده کنار گذاشتن چرت‌های روزانه رو ندارن. بی‌خوابی قبل از سه‌سالگی فقط اون‌ها را بدحال میکنه و خواب شبانه رو چالش‌برانگیز میکنه.
6. مطمئن بشین که فرزندتون کوله‌ی احساسیش رو زمین گذاشته.
مادربزرگ شما درست می‌گفت که: بچه‌ها وقتی بیشتر در فضای باز بازی می‌کنن، راحت‌تر می‌خوابن. قبل از شام، حتما بازی کنین تا اون‌ها رو به خندیدن وادار کنین - اون‌ها رو در خانه تعقیب کنین.
بیشتر بچه‌هایی که در خواب آرامش کمی دارن، به این دلیل که یک کوله پشتی پر از احساس‌های مختلف همراه خودشون دارن،به همین دلیل خنده‌های پیش از خواب میتونه به اون‌ها کمک کنه با آرامش بیشتری بخوابن. اگر خنده پیش از خواب کافی نباشه، فرزندتون به شما نشون میده که به تخلیه هیجانی بیشتری نیاز داره که میتونه با گریه کردن اون رو تخلیه کنه .
7. عادات خواب جدید رو به فرزندتون آموزش بدین.
. اگر تابه حال با شیر دادن یا تکان دادن به خوابیدن فرزندتون کمک کردین، در طول چرخه‌های خواب اگر فرزندتون از خواب بیدار بشه، احتمالاً به دنبال شما می‌گرده چون برای دوباره به خواب رفتن نیاز به شیر دادن یا تکان دادن داره. الان هدف شما اینه که به فرزندتون کمک کنین تا شب در تخت خودش بخوابه؛ یعنی وقتی بیداره اون رو در تختخوابش بخوابونین تا خودش به خوابیدن در اونجا عادت کنه. آموزش این عادت به فرزندتون میتونه چالش‌برانگیز باشه ، چون فرزند شما درکی از اینکه چرا به او شیر نمی‌دید یا تکان نمی‌دید ، نداره.
ناامید نشین، آموزشتون رو ادامه بدین. در چند ماه آینده فرزند شما عادات جدید رو بی هیچ چالشی اجرا میکنه.
8. با قصه برای فرزندتون توضیح بدین که قراره چه اتفاقی بیفته.
با عروسک‌ها نمایش زمان خواب رو اجرا کنین. سناریو به این شکل باشه که مامان یا بابا میگن وقت خواب هستش و کودک ازشون میخواهد که اون رو تکان بدن تا بخوابه.
و مامان میگه:
من درکت میکنم که دوست داری تکانت بدم تا بخوابی، اما میخوایم کم کم باهم تمرین کنیم که شما یاد بگیری بدون تکان دادن هم ، آرام بخوابی.در رختخوابت دراز بکش، من اینجا با تو هستم ، درست کنارت. می‌تونی هرچقدر که می‌خواهی گریه کنی و احساست رو بهم نشون بدی، ولی مطمئن باش که کار سختی نیست تو بی تکان خوردن خوابیدن و تنها خوابیدن رو به خوبی یاد میگیری.
در ادامه والدین آرام و محبت‌آمیز می‌مانن و اصرار می‌کنن که وقت خوابه و کم کم کودک شما با کوچولو هم ذات پنداری میکنه و درنهایت در تختش دراز می‌کشه و می‌خوابه.
9. وابستگی فرزندتون رو کمتر کنین.
وقتی که فرزندتون به بی تکان خوردن خوابیدن عادت کرد، وارد مرحله‌ی بعد شوید.
بی آنکه او را در آغوش بگیرین ، دستان او را در دستتان بگیرین و آرام نوازش کنین.
در اینجا میتونین عروسک محبوب فرزندتون رو بهش بدین تا اون رو در آغوش بگیره و با نوازش کردن اون بخواب بره.
اگر فرزندتون به این شیوه بخواب میره میتونین وارد مرحله بعد بشین:
. در ابتدا، نزدیک فرزندتون بنشینین به طوری که اگر فرزندتون خواست دست شما رو بگیره به راحتی اینکار امکان پذیر باشه ، اما کم کم فاصله‌تون با او را بیشتر کنین و به او اطمینان بدین که همچنان کنارش هستین. اینکار رو انقدر ادامه بدین تا زمانی که از اتاق‌خواب خارج بشین.
اگر فرزندتون سعی میکنه که روی تخت بنشینه و نخوابه، یکنواخت به او یادآوری کنین که «وقت خوابه، وقت خوابه، حالا دراز بکش لطفاً»..
. اگر برای دور ماندن از فرزندتون ایده‌ای ندارین پیشنهاد ما به شما این هستش که به‌آرامی در اتاق حرکت کنین، لباس‌ها رو صاف کنین یا تا کنین، تا زمانیکه کودک شما به خواب بره.
برای بیرون ماندن از اتاق خواب و کنار فرزندتون بودن ، میتونین کتابی بردارین و دم در اتاق بنشینین و اون رو بخونین.
10. اگر گریه کنه چی؟
کودک شما در حال یادگیری عادات خواب جدیده و این برای اون بسیار سخت هستش. او ممکنه که گریه کنه و التماس کنه که شما به همون روش قدیمی بخوابونینش. او تمام ترسش از بی شما بودن رو بهتون نشون میده. وظیفه شما خوب گوش دادن به او و تصدیق احساستشه:
. عزیزم نگران شدی!
. من خیلی بهت نزدیکم.
. هر وقت اگر صدام بزنی،میام.
. میدونم که بدون من خوابیدن برات سخته ، اما مطمئنم که از پسش برمیای.
وقتی بچه‌های کوچک فرصتی برای گریه کردن در حضور محبت‌آمیز ما پیدا می‌کنن، هر ترسی رو که سرکوب کردن رو تجربه می‌کنن و در نهایت راحت‌تر می‌تونن بخوابن. کنار کودک ماندن به او حس حمایت شدن لازم برای رویارویی با نگرانی‌ها و احساس‌هاش رو میده و کم کم باعث ناپدید شدن اون‌ها میشه.
اگر مضطرب بشه چی؟
سریع‌تر از توان فرزندتون از او دور نشین، یعنی گریه کردن خوبه اما اضطراب برای خواب مفید نیست. اگر احساس می‌کنین که فرزندتون بیش‌ازحد ناراحته، هیچ اشکالی نداره که وقتی بزرگ‌تر شد دوباره تلاش کنین یا با سرعت کمتری به روندتون ادامه بدین حتی شاید لازم باشه به مرحله قبل برگردین.
در واقع حرکت بیش‌ازحد سریع برای تنها خوابیدن فرزندتون، یک باخت بزرگه. به این فکر کنین که یادگیری تنها خوابیدن مثله هر مهارت جدید دیگه‌ای در طول زمان اتفاق می‌افته، نه یک‌باره؛ پس صبور باشین.
11. برای بیداری‌های شبانه آماده‌باشین.
وقتی بچه‌ها یاد می‌گیرن خودشون رو بخوابونن، بیداری‌های شبانه معمولاً کم میشه، چون وقتی شب‌ها از خواب بیدار میشن، برای دوباره خوابیدن به دنبال مادر یا پدرشون نمیگردن. بااین‌حال، احتمال داره که بازهم از خواب بیدار بشن و به شما نیاز داشته باشن ، برای اون دوره موقت، دو راه وجود داره:
1. راه راحت‌تر اینکه به کودکتون اجازه بدین تا به رخت‌خوابتون بیاد و درکنار شما بخوابه ( مخصوصاً اگر او هنوز یاد نگرفته که بدون در آغوش گرفتن شما کامل بخوابه)
2. راه سخت‌تر اینکه میتونین اون رو به تخت خوابش برگردونین و کمی کنارش بنشینین تا بخواب بره.
12. شجاعت فرزندتون رو تشویق کنین.
. به فرزندتون بگین که وقتی در یادگیری تنها خوابیدن پیشرفت میکنه، چقدر تحت تأثیر قرار می‌گیرین. او برای این کار نیاز به انگیزه داره.
در نمایش‌های عروسکی به فرزندتون نشان بدین که والدین چقدر به فرزندشون افتخار می‌کنن. به هرشکل دیگری هم بتونین به فرزندتون انگیزه بدین، بسیار ارزشمنده.
. مهم‌تر از همه، به یاد داشته باشین که در طول روز خودتون رو به صورت فیزیکی به فرزندتون نزدیک نگهدارین تا استقلال او در شب جبران بشه.