احتمالاً شما هم با این چالش مواجه شدین که:

کودک من توی سن پیش‌دبستانیه؛ اما نمی‌دونم چطور باید بخوابونمش و چطوری کمکش کنم که تمام شب رو توی تخت خودش بمونه. بیشتر شب‌ها روی کاناپه یا جلوی تلویزیون خوابش می‌بره، خلاصه هر جایی جز تخت خودش...  

بعد از رفتن شما از اتاق‌خواب...

اینکه بتونین از اتاق کودک بیرون بیاین و اجازه بدین خودش به خواب بره، به سه عامل بستگی داره:

1. اینکه خوش‌شانس باشین و فرزندتون به‌راحتی خودش بخوابه.
2. اینکه آیا بهش «یاد دادین» چطور خودش رو بخوابونه یا نه.
3. اینکه فرزندتون در آرامشه یا با یه کوله‌پشتی پر از استرس و احساسات جمع‌شده از طول روز توی رختخوابش رفته باشه.

۱. داشتن ترس و نگرانی برای کودکان خردسال کاملاً طبیعی هستش.

شما به‌خوبی می‌دونین که فرزندتون در تختش امنه، اما اون لزوماً چنین حسی نداره. بچه‌ها آدم‌های کوچیکی هستن توی یه دنیای بزرگ و گاهی ترسناک. وقتی شما کنارشون نباشین تا احساس امنیت کنن، تاریکی می‌تونه باعث بشه از کوچک‌ترین چیزها هم بترسن. داشتن یک روال ثابت قبل از خواب کمکشون می‌کنه تا احساس امنیت بیشتری داشته باشن؛ چون هر شب روند یکسانی تکرار می‌شه و بچه‌ها دقیقاً می‌دونن قراره چه اتفاقی بیفته.

۲. احساسات خودمون رو تنظیم کنیم.

طبیعیه که وقتی فرزندتون برای خوابیدن مقاومت می‌کنه، احساس خستگی یا ناامیدی کنین. اما فریاد زدن یا تند برخورد کردن، فقط باعث می‌شه که اون احساس امنیت کمتری کنه و روند مستقل خوابیدنش سخت‌تر بشه. برای همین، مهمه که ما به‌عنوان والدین، از قبل خودمون رو آماده کنیم تا موقع خواب، حال‌مون خوب و صبور باشه. باید بدونیم که بچه‌ها ممکنه در برابر «جدایی اجباری» زمان خواب مقاومت کنن. این طبیعیه. وظیفه‌ی ما اینه که آرام، روشن و قاطع بمونیم و بگیم: «هنوز وقت خوابه.»

۳. از بازی برای کاهش اضطراب استفاده کنیم.

منتظر زمان خواب نمونین. صبح یا ظهر، ده دقیقه وقت بگذارین تا از طریق خنده، به کودک‌تون کمک کنین اضطراب‌هاش رو تخلیه کنه. مثلاً می‌تونین با هم بازی کنین و بهش اجازه بدین نقش یه هیولای ترسناک رو بازی کنه، در حالی‌که شما به شکل بامزه‌ای ازش می‌ترسین. فقط یادتون باشه که این بازی‌ها رو نزدیک زمان خواب انجام ندین.

۴. اسپری هیولا بسازیم.

بچه‌ها توی طول روز، یه کوله‌پشتی احساسی از نگرانی‌ها و ترس‌های کوچیک جمع می‌کنن. وقتی شب توی رختخواب می‌رن و چشم‌هاشون رو می‌بندن، این احساسات دوباره فعال می‌شن و ممکنه باعث بی‌خوابی یا اضطراب بشن. اگه فرزندتون ترسید، به‌جای سرزنش یا منطق آوردن، گوش بدین و باهاش همدلی کنین. بگین: «می‌فهمم که نگران هیولاها هستی... بله، ممکنه ترسناک باشه... بیا با هم یه کاری براش بکنیم.»

مثلاً می‌تونین یه اسپری ضد هیولا درست کنین: چند قطره اسطوخودوس رو با آب مخلوط کنین، یه برچسب روی بطری بچسبونین و اسم جادویی براش بذارین. یا با هم یه جارو بردارین و «هیولاها» رو از اتاق بیرون کنین. هدف از این بازی، انکار ترس بچه نیست؛ بلکه اینه که نشون بدین ترسش قابل فهمه و شما کنارشی تا حلش کنه.

۵. تکنیک‌های آرام‌سازی رو بهش یاد بدیم.

همون‌طور که بعضی بزرگ‌ترها سخت می‌خوابن، بعضی بچه‌ها هم همین‌طورن. پس بهش کمک کنین ذهنش رو آروم کنه. مثلاً:

• براش موسیقی ملایم پخش کنین.
• بهش یاد بدین نفس عمیق بکشه و به‌آرومی بازدم کنه.
• قصه‌های آرام‌بخش براش تعریف کنین و ازش بخواین فضای قصه رو توی ذهنش تصور کنه.

۶. مطمئن بشیم که فرزندمون توی تختش احساس راحتی می‌کنه.

بچه‌ها توی تخت‌هایی که احساس امنیت و آرامش داشته باشن، راحت‌تر می‌خوابن. سعی کنین از تخت‌هایی با ارتفاع پایین استفاده کنین. این نوع تخت‌ها معمولاً حس پناه و امنیت بیشتری به بچه‌ها می‌ده.

۷. اگه فرزندمون هر شب از چیزی می‌ترسه... تشویقش کنیم اون چیزی که ازش می‌ترسه رو نقاشی کنه.

این کار بهش کمک می‌کنه احساس کنترل و تسلط بیشتری پیدا کنه. حتی می‌تونین با هم به اون «هیولا» حرف بزنین و مثلاً بگین: «هیولا! ورود ممنوعه! شما باید بیرون از خونه ما بخوابی!»

۸. به او کارت «از رختخواب آزاد شو» بدیم.

اگه فرزندتون شب‌ها چند بار از خواب بیدار می‌شه و میاد سراغتون، می‌تونین از روش «کارت از رختخواب آزاد شو» کمک بگیرین. این کارت مثل یه مجوزه که بهش اجازه می‌ده فقط دو یا سه شب کنار شما بخوابه. حالا انتخاب با خودشه؛ می‌تونه کارت رو برای شب‌های خاص نگه داره یا همون شب ازش استفاده کنه.

این کارت به بچه‌تون اطمینان می‌ده که اگه واقعاً بهتون نیاز داشته باشه، می‌تونه بیاد سراغتون. با این حال، خیلی از بچه‌ها ترجیح می‌دن کارت‌شون رو نگه دارن و همین باعث می‌شه که کم‌کم عادت بیدار شدن شبونه از بین بره.