- آیا کودکان بدون دلیل نیشگون می‌گیرن؟
- چرا کودکان نیشگون می‌گیرن؟
- برای جلوگیری از نیشگون گرفتن بچه‌ها باید چیکار کنیم؟
احتمالاً شما هم با این چالش مواجه شدین که:
فرزندم هر وقت کنار بچه‌های هم‌سن یا حتی کوچک‌تر از خودش باشه، صورتشون رو نشونه می‌گیره و نیشگون می‌گیره. اون معمولاً این کار رو با بچه‌های بزرگ‌تر از خودش انجام نمیده. وقتی عصبانی میشه و چیزی رو می‌خواد که کودک دیگه‌ای داره، این اتفاق میفته. گاهی اوقات هم بدون هیچ دلیلی فقط نیشگون می‌گیره...
آیا کودکان بدون دلیل نیشگون می‌گیرن؟
- همه ما می‌دونیم که وقتی توی چنگال احساسات بزرگی گیر افتادیم، می‌تونیم به طرز خشنی از احساسات دیگران گذر کنیم؛ بنابراین حتی یه کودک می‌تونه گاهی بقیه رو آزار بده و حتی نتونه بهشون اهمیت بده. این به ما میگه که کودکان بی‌دلیل نیشگون نمی‌گیرن. اونا احساسات بزرگی درونشون دارن که این رفتار رو هدایت می‌کنه.
- البته اگر فرزندتون یه اسباب‌بازی رو می‌خواد و عصبانی میشه و نیشگون می‌گیره که کاملا دلیل این نیشگون مشخصه اما درباره مواقع دیگه‌ای که به نظر می‌رسه هیچ دلیلی وجود نداره چی؟
- اونا واقعاً دلیلی برای نیشگون گرفتن دارن، دلیلی که اون‌قدر قویه که توی اون لحظه به طرف مقابل اهمیتی نمیدن. اون دلیل باید یه احساس پرشور باشه؛ چون تنها چنین احساس قوی‌ای ممکنه اون رو به رفتار پرخاشگرانه سوق بده.
- فرزندتون به هیچ وجه نمی‌خواد که به بقیه آسیب بزنه. اون فقط کنترلی روی تکانه‌هاش نداره و خودشون رو در حال تجربه احساسات بزرگ می‌یابن، پس تهاجمی رفتار می‌کنن.
چرا کودکان نیشگون می‌گیرن؟
۱. من ترسیدم.
- خیلی از هم‌سن‌وسال‌های کودکتون با همسالانشون پرخاشگر هستن حتی وقتی به نظر نمی‌رسه که اونا کاری در راستای تحریکشون انجام داده باشن. این کودکان معمولا کودکان خیلی حساسی هستن که توی موقعیت‌های بازی بیش از حد تحریک میشن و به کودکان دیگه با پرخاشگری پاسخ میدن.
- این معمولاً وقتی اتفاق میفته که حس می‌کنن از والدینشون جدا شدن، اما توی زمان‌هایی که توسط تعاملات اجتماعی با کودکان دیگه بیش از حد غرق میشن هم می‌تونه اتفاق بیفته. که هر دو حالت علت این نیشگون گرفتن ترس هستش. ما وقتی که می‌ترسیم، توی چنگال احساسات مبارزه یا فرار هستیم و هم‌بازی ما شبیه دشمن به نظر می‌رسه، حتی دشمنی که نیاز هست بهش حمله‌ور بشیم.
۲. می‌خوام گریه کنم.
- گاهی اوقات کودکان وقتی که فقط نیاز دارن گریه کنن، پرخاشگر میشن. خیلی از شما نیازهای فرزنداندتون رو در اولویت قرار میدین که عالیه، اما متأسفانه، گاهی اوقات این رو با این فکر که فرزندتون نباید هیچ‌گاه گریه کنه اشتباه می‌گیرین.
- همه کودکان گاهی اوقات احساسات بزرگی دارن که احتیاج دارن به‌وسیله گریه و خشم اون‌ها رو تخلیه کنن. اگر شما نتونین اون احساسات رو بپذیرین، اونا فرصتی برای تخلیه هیجاناتشون پیدا نمی‌کنن؛ بنابراین برخوردهای تهاجمی و خشن فرزند شما ممکنه مخالف و سفت‌وسخت و مطالبه‌گر بشه.
۳. من با همه فرق دارم.
- حتی به‌عنوان یک مادرِ آگاه، نمی‌تونین مطمئن باشین که تمام احساسات فرزندتون رو می‌شناسین. خیلی از چیزهایی که حتی شاید شما به ذهنتون هم نرسه ممکنه که فرزندتون رو بترسونه یا ناراحت کنه. ازآنجایی‌که او به‌اندازه‌ای بزرگ نیست که کنترل تکانهٔ زیادی داشته باشه، ممکنه با حمله به شخص دیگری احساساتش رو به نمایش بگذاره.
- اینکه شما به فرزندتون اشاره کنین که شخص مقابل داره آزار می‌بینه، آخرین چیزیه که اون در آن لحظه می‌خواهد بشنوه، بنابراین این روش جواب نمیده. اگر اون داره با حمله از احساسات ناخوشایندش جلوگیری می‌کنه، پس نمی‌خواد قلبش رو به روی ناراحتی قربانی خودش باز کنه، چون این‌جوری ناراحتی خودش هم به قلبش راه می‌یابه. اون نیاز داره توی سپر دفاعی‌اش بمونه، بنابراین واقعاً به نظر می‌رسه که براش اهمیتی نداره. تنها راهی که بتونه اهمیت بده اینه که احساسات خودش رو در برابر خود احساس کنه.
برای جلوگیری از نیشگون گرفتن چی کار باید بکنیم؟
1. فضا رو تغییر بدیم.
- یکی از راه‌های ممکن برای پیشگیری از نیشگون گرفتن، تغییر فضا با یه " توپ نگرانی " هستش. یه توپ برای فرزندتون بخرین و بهش بگین «این توپ، توپ نگرانی تو اا!» و بهش یاد بدین که آدم‌ها برای نیشگون گرفتن نیستن، این توپ برای نیشگون گرفتنه. اون هرچقدر که دلش می‌خواد می‌تونه اونو فشار بده و نیشگون بگیره.
- هر زمانی که مضطرب به نظر اومد، توپ رو به دستش بدین. اون حتی ممکنه شروع به این‌ور و اون‌ور بردن توپ با خودش کنه تا سطح اضطرابش رو با اون مدیریت کنه.
2. با فرزندمون نمایش بازی کنیم.
- احتمالاً اجرای نمایش یه صحنه نیشگون گرفتن با اون، به‌وسیله حیوانات عروسکی که دست دارن، مثل یه میمون، خیلی جالب باشه. اونا رو بردارین و هر دو صدا رو در بیارین. با یکی‌شون اون‌یکی رو نیشگون بگیرین و قربانی گریه کنه، ببینین کودکتون چه پاسخی میده.
- بعدش عروسک‌ها رو بهش بدین. ببینین صحنه شما رو تکرار می‌کنه یا نه. اگر این کار رو کرد، شما روش اثر گذاشتین و نمایشنامه بهش کمک می‌کنه تا راه‌حلی پیدا کنه. به چیزهایی که میگه توجه کنین و ببینین می‌تونین از کارهاش چیزی یاد بگیرین یا نه. به‌احتمال زیاد، اون بخواد که دوباره و دوباره نمایش رو تکرار کنه که به‌جای عملی‌کردن احساساتش، راه امنی برای هضم اوناست.
3. برای فرزندمون حد و مرز تعیین کنیم.
- ما توصیه می‌کنیم که کودک رو از هر موقعیتی که ممکنه توش به کودک دیگه‌ای آسیب بزنه، دور کنین. همدل باشین، اما حتماً حدودی رو براش تعیین کنین و درباره اینکه نیشگون گرفتن رفتار مناسبی نیست با اون گفت‌وگو کنین.
به‌زودی اون قبل از اینکه نیشگون بگیره، میگه «نیشگون نه!» و شما متوجه میشین که اون داره کنترل کردن تکانه‌هاش رو یاد می‌گیره؛ بنابراین اگرچه اینکار تأثیر فوری نداره، اما قطعاً همون‌طور که کودک توانایی متوقف کردن خودش رو به دست میاره، به توقف رفتار هم کمک می‌کنه.
4. به فرزندمون کمک کنیم که گریه کنه.
- اگر گریه کنه چی؟ فوق‌العاده است! اون تمام احساسات وحشتناکی رو که سعی می‌کرده به‌وسیله نیشگون گرفتن تخلیه کنه، تمام و کمال حس می‌کنه. در این موقعیت باهاش همدلی کنین تا اون احساس امنیت کافی برای گریه کردن رو داشته باشه: «متأسفم که لحظات سختی رو می‌گذرونی. تو امنیت داری. من درست کنارت هستم.» وقتی گریه کردنش تموم شد، اون می‌تونه دوباره به هم‌بازی‌هاش بپیونده اما اینبار از نیشگون گرفتن خبری نیست.
