- چرا فرزندمون قشقرق راه میندازه؟
- چطور تسلیم قشقرق‌های فرزندمون نشیم؟
- آیا باید قشقرق‌های فرزندمون رو نادیده بگیریم؟
احتمالاً شما هم با این چالش مواجه شدین که:
فرزندم وقتی اوضاع طبق میلش پیش نمیره، قشقرق به پا می‌کنه. اگر کاری که می‌خواد رو انجام ندیم، کتک میزنه، چیزها رو پرت می‌کنه و ساعت‌ها مداوم جیغ می‌کشه. دونستن اینکه اون چی می‌خواد سخته؛ چون نمیتونه صحبت کنه. می‌دونم اینکه نمیتونه صحبت کنه اوضاع رو سخت‌تر می‌کنه. فقط می‌خوام بدونم برای بهتر کردن اوضاع و شاد کردنش چی کار می‌تونم انجام بدم.
چرا فرزندمون قشقرق راه میندازه؟
- غیرعادی نیست که کودکان حدود یک‌سالگی شروع به قشقرق به پا کردن کنن. می‌خواهیم بهتون اطمینان بدیم که این در واقع یه رشد مثبته: یعنی فرزندتون داره به‌عنوان یه فرد مستقل با خواسته‌ها و نیازهای خودش شناخته میشه.
- وقتی نیازهای نوپایان براشون واضح‌تر میشه، سعی می‌کنن برای برآورده کردن این نیازها، روی محیطشون کنترل داشته باشن، درست مثل ما. اما فرزندتون هنوز نمیتونه حرف بزنه، اما قطعاً می‌تونه با مقاومت فیزیکی تو موقعیت‌هایی که دوست نداره، ارتباط برقرار کنه. این ابراز وجود در واقع یه مرحله سالم و مناسب تو رشده؛ اما احتمالاً برای شما آسون نیست و شما دچار یه شوک ناگهانی می‌شین که فرزند مطیعتون چیشد؟
- سال دوم سخت‌ترین مرحله این ابراز وجوده، چون بچه‌های نوپا هنوز اون‌قدر رشد عصبی ندارن که بتونن منطقی فکر کنن یا احساساتشون رو کنترل کنن. این توانایی رو تو سه یا چهار سالگی به دست میارن. فرزندتون در واقع کم‌کم حس اختیار پیدا می‌کنه که مستقل بشه.
- شما باید راهنماییش کنین و محدودیت‌ها و انتظارات مناسبی براش تعیین کنین، ولی این انتظار رو داشته باشین که اون هم ایده‌های خودش رو داشته باشه و مخالفتش رو به شما نشون بده.
- این‌طور بهش فکر کنین که این اولین بارهایی که اون خودش رو تو دنیا نشون میده یعنی توانایی ابراز خواسته‌هاش و تلاش برای رسیدن به اون‌ها رو کسب می‌کنه؛ پس بهش اجازه بدین که احساس کنه که می‌تونه تو دنیا تأثیرگذار باشه . به این ترتیب خوش‌بینی، شایستگی و اعتمادبه‌نفس در فرزندتون رشد می‌کنه. از همه مهم‌تر، وقتی می‌بینه که شما به برآورده کردن خواسته‌هاش اهمیت میدین، متوجه میشه که دوستش دارین.
- وقتی فرزندتون خواسته‌هاش رو میگه و شما به دلایل ایمنی یا دلایل مهم دیگه، نمی‌تونین اونا رو برآورده کنین، حداقل باید حس کنن که شما اونا رو شنیدین و دلیل خوبی برای کمک نکردن بهشون برای رسیدن به چیزی که فکر می‌کنن بهش احتیاج دارن، دارین.یعنی اون‌ها باور داشته باشن که شما همیشه طرف اونا هستین و به نیازهاشون و چیزهایی که می‌خوان اهمیت میدین.
- نحوه مدیریت این لحظه‌های اختلاف، صمیمیت شما با فرزندتون رو تو آینده مشخص می‌کنه که آیا اون نیاز داره به شکل تند و تیزی با قدرت شما مقابله کنه؟ چون شما دو نفر دارین برای قدرت می‌جنگین که توش شما سعی می‌کنین قوانین خودتون رو در برابر خواسته‌های اون اجرا کنین، و این تنها راهیه که اون می‌تونه شخصیت خودشو اثبات کنه؟
- هرچقدر که فرزندتون کنترل بیشتری روی زندگی خودش داشته باشه، کمتر نیاز به سرکشی داره؛ بنابراین اگر شما بهش حق انتخاب بدین (غذا، لباس، اسباب‌بازی و غیره)، کمتر قشقرق راه میندازه.
چطور تسلیم قشقرق‌های فرزندمون نشیم؟
- شما به‌هیچ‌وجه نباید تسلیم همه‌ی خواسته‌های فرزندتون بشین، شما به‌عنوان یه والد باید خیلی خلاق باشین. مثلاً، بهش قدرت انتخاب بین دو گزینه رو بدین که هر دو برای خود شما مناسبه. «ما الان باید سوار ماشین شیم. می‌خوای خودت بری بالا؟» (ممکنه خودتون بهش کمک کنین.) «یا می‌خوای من بگذارمت داخل؟»
- همچنین وقتی نمی‌تونین کاری رو که اون می‌خواد انجام بدین، باید باهاش همدلی کنین: «دوست داشتی یه کلوچه داشته باشی. ولی قانون اینه که قبل از شام کلوچه نداریم. بیا با مامان باش، بیا همدیگه رو بغل کنیم و یکم شیر بخوریم.» ممکنه هنوز قشقرق کنه، ولی در نهایت یاد می‌گیره که نمیتونه هرچی می‌خواد رو داشته باشه، اما می‌تونه یه چیز بهتر داشته باشه: مادری که خواسته‌هاش رو جدی می‌گیره و وقتی ناراحته متوجه میشه.
آیا باید قشقرق‌های فرزندمون رو نادیده بگیریم؟
- خیلی از متخصص‌ها میگن قشقرق‌ها رو نادیده بگیرین، اما این حرف قدیمی شده و اصلاً فکر خوبی نیست. فرض کنین شما ناراحتین و همسرتون بهتون توجهی نمی‌کنه؛ چه حسی بهش پیدا می‌کنین؟ اصلاً نمیشه این‌جوری با کسی رابطه برقرار کرد. نادیده گرفتن قشقرق یعنی اینکه احساسات فرزندتون مجاز نیستن یا بهش یاد میده که احساساتش رو تو خودش بریزه. این یه جورایی دستور پخت برای عصبانیت‌های شدید تو بچگی و مشکلات عاطفی تو بزرگسالی هستش.
- فرزندتون سعی می‌کنه چیزی رو به شما بگه اما راه دیگه‌ای جز قشرق راه انداختن برای گفتنش نداره. اون برای جلب توجه شما قشقرق نمی‌کنه. اون قشقرق می‌کنه چون یازده ماهشه و راجع به همه چیز احساسات خیلی قوی داره و فقط هنوز نمیتونه خودش رو کنترل کنه و احساساتش رو بیان کنه.
- وقتی ما قشقرق‌ها و عصبانیت‌ها رو نادیده می‌گیریم، بچه‌ها بیشتر قشقرق به‌پا می‌کنن. ممکنه شما حتی وسیله‌ای رو که به‌خاطرش قشقرق راه انداخته رو بهش بدین اما اون با صدای بلندتر به قشقرش ادمه میده.
- اما اگر شما به ناراحتی فرزندتون با آرامش و درک جواب بدین، قشقرق‌ها کمتر میشن. پس لطفاً نگران نباشین که آروم کردنش قشقرق‌هاش رو بدتر کنه.
چطور از قشرق راه انداختن فرزندمون پیشگیری کنیم؟
1. جنگ قدرت رو بیخیال شیم!
- بگذارین فرزندتون احساس استقلال کنه. لازم نیست ثابت کنین حق با شماست. فرزندتون سعی می‌کنه به شما بگه که یه آدم واقعیه و تو این دنیا یه ذره قدرت داره. این کاملاً طبیعیه. هر وقت می‌تونین، بدون اینکه ایمنی، سلامتی یا حقوق بقیه به خطر بیفته، بهش اجازه بدین که نه بگه.
2. خستگی و گرسنگی فرزندمون رو پیش‌بینی کنیم.
- بیشتر قشقرق‌ها وقتی بچه‌ها خسته یا گرسنه هستن اتفاق میفتن، پس باید قبل از اینکه پیش بیان، جلوشون رو بگیرین. به موقع بهش غذا بدین و مطمئن شین که خوب چرت میزنه. زمان خوابش رو دقیق رعایت کنین. استراحت‌های اجباری، زمان‌های آرام و بدون محرک‌های رسانه‌ای – هرچی لازم باشه – بیشتر قشقرق‌ها رو از بین میبره.
- یاد بگیرین به خودتون نه بگین! اصرار نکنین که همه کارهاتون رو تو یه روز انجام بدین. یه کوچولوی خسته یا گرسنه رو با خودتون به مغازه نکشونین. می‌تونین فردا انجامش بدین.
3.به احساسات فرزندمون بله بگیم.
- شما باید به احساسات فرزندتون بله بگین اما به خواسته‌هاش نه: اون حق داره هرچیزی رو که می‌خواد، بخواد و نسبت به نه شنیدن از شما احساسات قوی داشته باشه. خواسته‌هاش رو درک کنین و خلاف تشخیص خودتون تسلیم نشین. وقتی درخواستش رو رد می‌کنین مهربون باشین و باهاش در ارتباط بمونین.
- اون برای درک کردن یه کم کوچیکه، اما بیشتر از اونی که بتونه حرف بزنه، متوجه میشه. پس وقتی قشقرق در راهه بهش یادآوری کنین که اگر قشقرق به راه بندزه، اجازه ندارین حتی به درخواستش توجه کنین. این لزوماً تا وقتی یه کم بزرگ‌تر بشه جواب نمیده، اما معمولاً به بچه‌های نوپا کمک می‌کنه تا خودشو کنترل کنه و شما بتونین ریشه مشکل رو پیدا کنین.
4. مطمئن شیم که فرزندمون به اندازه کافی «زمان آرامش و بغل» باهامون داره.
- اگر که حواستون به آرامش و توجه فرزندتون باشه اون دیگه مجبور نمیشه برای جلب توجه شما قشقرق به‌پا کنه. اگر حس کردین فرزندتون «صرفاً برای جلب توجه» قشقرق راه میندازه، پس حتماً خیلی به توجه شما احتیاج داره و تنها راه حلش اینه که بهش توجه کنین.
- بچه‌هایی که از نظر احساسی نیازمند هستن، بیشتر احتمال داره قشقرق کنن. اگر تمام روز از هم جدا بودین، مطمئن شین که مثلاً قبل از خرید شام، حتماً دوباره با هم ارتباط برقرار کنین.
5. قشقرق‌ها رو کنترل کنیم تا بیشتر نشن.
- اگر با وجود همه تلاش‌هاتون، بازم قشقرق راه انداخت، یادتون باشه که ارتباطتون رو قطع نکنین. نزدیکش بمونین، حتی اگر بهتون اجازه نمیده لمسش کنین. اون نیاز داره بدونه که شما اونجا هستین و هنوز دوستش دارین. آروم و مطمئن باشین. سعی نکنین باهاش منطقی حرف بزنین، اما فقط تصدیق و درک احساساتش می‌تونه قشقرق رو خیلی کوتاه کنه. مثلاً بگین: «تو خیلی عصبانی هستی. داری به من نشون میدی چقدر اون شکلات رو می‌خواستی.» (تو اون لحظه سعی نکنین بهش توضیح بدین که چرا نمیتونه قبل از شام شکلاتش رو داشته باشه و قطعاً شکلات رو هم بهش ندین، فقط احساساتش رو تصدیق کنین و باهاش همدلی کنین.)
6. بهش اجازه ندیم که ما رو بزنه.
- اگر سعی کرد شما رو بزنه، یا از سر راهش برین کنار یا اون رو بدون اینکه آسیبی ببینه، محکم نگه دارین تا نتونه شما رو بزنه. می‌تونین بگین: «تو خیلی از دست من عصبانی هستی. تو خیلی ناراحتی که نمیتونی اونو داشته باشی.» در نهایت، اون از خشمش رد میشه و به لایه‌های زیرین احساساتش میرسه و تو آغوش شما گریه می‌کنه. یادتون باشه که گریه کردن برای اون چیز بدی نیست. کوچولوها ناامیدی‌های خیلی زیادی دارن. مثل همه ما، گاهی اوقات، فقط نیاز دارن گریه کنن.